Kars’ta sular çekildi tarih ortaya çıktı

Volkan KARABAĞ

Türkiye – Ermenistan sınırında bulunan taşkın koruma ve sulama amacıyla bölgeye hizmet veren Arpaçay Barajı gölünde su seviyesinin düşmesi nedeniyle Urartulara ait olduğu iddia edilen mezarlıklar da ortaya çıktı.

Arpaçay Barajının 1983 yılında su tutmasıyla birlikte Akyaka’ya bağlı Aslanhane Köyü sular altında kalma riski nedeniyle yüksek yere taşınmıştı. Köylülerin ihbarı üzerine sular altında kalan mezarlıklar hakkında Kars Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü 2015 yılında mezarlığı 2015/383 sayılı kararıyla tescilledi.

Kars, Iğdır ve Ermenistan’ın ortak kullandığı Arpaçay Baraj Gölünün su debisinin düşmesi nedeniyle zarar gören mezarlıklar gün yüzüne çıktı. Aşınan mezarlıklardan çok sayıda insan kemikleri de toprağın üstüne çıktığı görüldü.

Aslanhane Köyünde 3 dönem muhtarlık yapan Celal Kılıç, “Bizim eski yerleşim yerimiz burasıydı. Arpaçay Barajının yapılmasıyla birlikte evlerimiz daha yukarıya taşındı. Taşınmayla birlikte burada bir mezarlık olduğunu öğrendik. Mezarlık için yetkililere müracaat ettiğimizde bize buranın Urartu medeniyetine ait bir mezarlık olduğu söylendi. Milattan Önce bölgede Urartuların yaşadığı biliniyor. Mezarlık 2015 yılında tescillendi ancak su debisinin düşmesiyle insan kemikleri toprağın üstüne çıktı. Yetkililerin toprağın üstüne çıkan insan kemikleriyle ilgili önlem almasını istiyoruz.” dedi.

Kültürel Miras Uzmanı Tarihçi Faruk Torunoğlu ise konu ile ilgili yaptığı açıklamada, “Akyaka ve Arpaçay bölgesi geniş bir tarihe sahip olmakla birlikte Milattan Önce de yaşamın görüldüğü bir yer. M.Ö. 1273 yılında ilk görülen ve M.Ö. 860’lı yıllarda Krallık haline geçen Urartular’ın Akyaka çevresinde bulunan o döneme ait kaleleri de baz alırsak bölgemizde de yaşadıklarını görüyoruz. Bu konuda  geniş çaplı çalışmalar da mevcuttur. Özellikle Akın Bingöl hocamız ve Mustafa Karageçi hocamız Akyaka bölgesindeki Urartular ile ilgili çalışmalar yapmıştır.” dedi

Aslanhane Köyü’nde bulunan mezarlığın Kars Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü tarafından 2015/838 sayılı kararla tescil edildiğini anımsatan Torunoğlu, “Köylüler de bölgede genel olarak Urartular’ın yaşadığını söylediğini düşünürsek, Urartulardan kalması muhtemel ama yine de bununla ilgili çalışmalar devam ediyor. Mezar taşları ve insan kemikleri incelendiğinde kesin bir sonuç çıkacaktır.” ifadesini kullandı.

Arpaçay Barajının sular altında kalmasıyla derin bir tarihin de sular altında kaldığını kaydeden Torunoğlu, “Geçmişte baraj sularının çekilmesiyle Kara Köprü’nün de (Nerkin Çirapi köprüsü) gün yüzüne çıktığını biliyoruz. Bölge Dede Korkut efsanelerinin birinin de geçtiği bir bölgedir. Bölge, geniş bir tarihe sahip olduğu için, baraj sularının çekilmesiyle birlikte bazı tarihi yerler de gün yüzüne çıkıyor. Bölge genel olarak koruma altındadır ve gerekli önlemler alınıyor.” diye konuştu.