Türk-Rus ilişkilerinde Kars!

KARS HAKİMİYET

Kültürel Miras Uzmanı Tarihçi Faruk Torunoğlu konuyla ilgili olarak gazetemize yaptığı açıklamada, Rusya İstanbul Başkonsolosluğu, Rusya-Türkiye ilişkilerinin kurulmasının 100. yıldönümü nedeniyle 1920 yıllarda iki ülke arasında gerçekleştirilen karşılıklı yardımlaşma ile ilgili belgeler paylaştığını söyledi.

Torunoğlu, Başkonsolosluğun sosyal medya hesapları üzerinden yaptığı paylaşımlar hakkında bilgi vererek, “19 Temmuz 1920 tarihinde TBMM Hükümeti Dışişleri Bakanı Bekir Sami başkanlığındaki resmî Türk heyeti işbirliği anlaşmasını hazırlamak için Moskova’ya geldi. 24 Ağustos’ta ise anlaşmanın içeriği konusunda anlaşmaya varıldı ve parafe edildi. Yabancı işgalcilere karşı sürdürülen mücadelede yardımı öngören anlaşma maddelerinde iki tür yardımdan söz ediliyordu: a) Askerî teçhizat ve para yardımının yapılması; b) İhtiyaç duyulduğu zaman ortak askerî operasyonların gerçekleştirilmesi (buna ihtiyaç duyulmadı). Para yardımı ise 10 milyon altın rublesi (1.250.000 Osmanlı altını) olarak belirlendi. Varılan anlaşma doğrultusunda Rusya karşılıksız olarak maddi ve askerî yardım göndermeye başladı. İşin ilginç tarafı, yardımlar, 16 Mart 1921’de RSFSC ile Türkiye arasında Moskova Dostluk Anlaşması’nın imzalanmasından ve yabancı işgalcilere karşı harekete geçilmeden, askerî mücadelede denge değişmeden önce gönderilmeye başlandı. 8 Eylül 1920’de Erzurum’da Türk tarafına külçe hâlinde ilk Sovyet altınları teslim edildi. Türk tarafına toplamda 200.6 kilogram altın gönderildi. 23 Eylül 2920’de Tuapse’den Trabzon’a gemiyle ilk silahlar da geldi. 1920 sonbaharı boyunca 6.000 tüfek, 5 milyon mermi, 17.600 top mermisi getirildi. 1921’de ise Rusya, Türkiye’ye 33 binden fazla tüfek, 327 makineli tüfek, 54 top, 58 milyon mermi, 130 bin mermisi teslim etti.” ifadesini kullandığını söyledi.

Torunoğlu, “Daha önce pandemi sürecinde Türkiye’ye destek vermek için Kızıl Ordu Mehter Marşına bir de klip hazırlayarak seslendirmişti, şimdi de 100. yıl münasebetiyle paylaşılan arşiv belgeler ve fotoğraflar da Kars fotoğrafının da yer alması Kars’ın Türk-Rus ilişkilerindeki önemli yerini göstermektedir. Çünkü bu fotoğrafın çekim tarihi Türkiye ve Rusya arasında yapılan sınır anlaşmalarından öncesine dayanmaktadır.” dedi.