Tarihin Kavşağında Bir Şehir: Kars

Kars şehir stadı yanında yer alan ve dört ayrı yüzünde tarihsel hafızayı yansıtan Atatürk Anıtı, yalnızca bir heykel değil; bu toprakların direniş, zafer ve devlet sadakatiyle örülmüş köklü hikâyesini bugüne taşıyan sessiz bir tanıktır. Her yüzünde farklı bir döneme ışık tutan bu anıt, Kars’ın 1064’teki fethinden 1920’deki kurtuluşuna, 1924’teki Atatürk ziyaretinden stratejik vizyona kadar uzanan dört ayrı zaman dilimini tek yapıda birleştiriyor.
Alparslan’ın Fethi – 1064: Anadolu’ya Açılan Kapı
Anıtın bir yüzünde, Malazgirt Zaferi’nin ardından Anadolu topraklarının Türk yurdu haline gelişini simgeleyen şu tarihi cümle yer alıyor:
“Bizanslıları Malazgirt’te yenip Anadolu kapılarını Türklere açan Büyük Selçuklu Hükümdarı Alparslan, Ani Kalesi’ni ve Kars’ı 1064 yılında fethetmiştir.”
Bu ifade, Kars’ın Anadolu’daki Türk hâkimiyetinin ilk duraklarından biri olduğunu gözler önüne seriyor.
Kurtuluşun Sembolü – 30 Ekim 1920: İşgalden Milli Zaferle Çıkış
Bir diğer yüzde ise, Kars’ın düşman işgalinden kurtuluşuna dair Kazım Karabekir Paşa komutasındaki ordunun zaferi anımsatılıyor:
“15. Kolordu Komutanı Kazım Karabekir Paşa emrindeki Doğu Cephesi birlikleri, 28 Eylül 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti’nin aldığı karar doğrultusunda harekata geçti ve Dokuzuncu Kafkas Tümeni 30 Ekim’de Kars Sancağı’nı düşman elinden alarak Türk topraklarına kattı.”
Bu yüz, Cumhuriyet’in ilanından önce kazanılmış ilk büyük askerî zaferlerden birine ev sahipliği yapan Kars’ın, ne denli kritik bir mevzi olduğunu hatırlatıyor.
Atatürk’ün Ziyareti – 6 Ekim 1924: Coşkulu Karşılama, Derin Bağlılık
Anıtın Fethiye Camii’ne bakan tarafında yer alan rölyef, Atatürk’ün 1924 yılında Kars’a yaptığı ziyareti ve halkın onu nasıl karşıladığını tasvir ediyor:
“6 Ekim 1924 günü Kars’ı ziyaret eden Atatürk’ü Karslılar ‘Hoş Gelişler Ola Mustafa Kemal Paşa, askerin, milletin, devletinle çok yaşa’ türküsü ile karşılayıp büyük bir misafirperverlikle ağırlayıp uğurladılar. Bu anıt, Cumhuriyetimizin 80. yılı anısına Kars Valisi Nevzat Turhan tarafından, Heykeltıraş Prof. Dr. Tankut Öktem’e 29 Ekim 2003 tarihinde yaptırılmıştır.”
Bu yüz, Kars halkının Atatürk’e duyduğu saygının, bağlılığın ve cumhuriyet bilincinin somut bir göstergesi niteliğinde.
Stratejik Uyarı – Atatürk’ün Sözü: Kars’a Özel İlgi Gereklidir
Anıtın dördüncü ve son yüzünde ise Atatürk’ün, Kars’ın stratejik önemine dair yaptığı uyarı yer almakta:
“30 Ekim 1920’de yeni Türkiye’mizin ilk askeri zaferi ile kurtularak ana vatana yeniden iltihak etmiş olmalarından ve vaziyeti hususiyetleri dolayısıyla hükümetle bu havaleye fazla alaka göstermek icap etmektedir. Her yerden ziyade buralarda hassas, müteşebbis ve malî ihtiyaç icatını takdir ve tatmine muktedir bir idare makinesi tesisine lüzum vardır.”
Bu sözler, sadece geçmişe değil, geleceğe dair de güçlü bir mesaj taşımakta; Kars’ın her zaman dikkatle yönetilmesi gereken bir şehir olduğunun altını çizmektedir.
Bir Taşta Dört Değer: Geçmişi Anlatan Sessiz Bir Rehber
Kars’taki bu anıt, yalnızca Atatürk’ün bir hatırası değil; aynı zamanda Türk milletinin Alparslan’dan Kazım Karabekir’e, Gazi Mustafa Kemal’den Kars halkına kadar uzanan tarihsel bağlarının bir bütünüdür. Dört yüzüyle dört dönemi anlatan bu yapı, geçmişle gelecek arasında kurulmuş sağlam bir köprüdür.
Tarihin Kavşağında Bir Şehir: Kars
Bu dört cepheli anıt, yalnızca geçmişi anlatmakla kalmaz; aynı zamanda Atatürk’ün Kars’a biçtiği değerin ve sorumluluğun da bir ifadesidir. Kars, tarih boyunca hem doğu sınırlarımızın bekçisi hem de kültürel ve askerî anlamda Anadolu’nun kilit taşı olmuştur. Atatürk’ün sözleriyle ifade edilen “özel ilgi ve güçlü idari yapı” vurgusu, Kars’ın coğrafi konumunun ötesinde, tarihsel kaderini de yansıtır. Ani’den Malazgirt’e, Sarıkamış’tan Kurtuluş Savaşı’na uzanan bu topraklar, yalnızca sınır hattı değil, bir milletin direncinin, birlik ruhunun ve bağımsızlık iradesinin ilk siperidir. Bu sebeple Kars, geçmişiyle gurur duyulan, bugünüyle korunması gereken ve geleceğe sorumlulukla taşınacak bir cumhuriyet mirasıdır.

Dört Cepheden Bir Tarih: Kars’taki Atatürk Anıtı Geçmişe Işık Tutuyor
Kars şehir stadı yanında yer alan ve dört cephesinde dört ayrı tarihi mesaj taşıyan Atatürk Anıtı, yalnızca bir heykel değil; Kars’ın yüzyıllara yayılan direniş, kurtuluş ve vefa hikâyesinin ta kendisi. Her yüzü ayrı bir dönemi, ayrı bir hatırayı temsil eden bu anıt; Anadolu’nun kapılarının açıldığı 1064’ten, 30 Ekim 1920’deki kurtuluşa ve Atatürk’ün 1924’teki ziyaretine uzanan köklü bir tarihsel sürekliliğin simgesi olarak yükseliyor.