Aşık Aydemir’den Yiğit Bağçalı’ya Duygulu Mısralar

Doğruyol (Cala)lı Aşık Aydemir’den Göldalı’ya Yürekten Gelen Bir Ağıt
Anadolu’nun sazla, sözle, gönülle yazılan tarihine bir mısra daha eklendi. Kars’ın Doğruyol (Cala) köyünden Aşık Aydemir, Çıldır ovasında yiğitliğiyle tanınan Göldalı (İrişti) köylü Yiğit Bağçalı’ya yürekten gelen dizelerle seslendi. Bu sözler, sadece bir aşığın dilinden dökülen şiir değil, aynı zamanda bir dönemin, bir halkın, bir kişiliğin destansı portresidir.
Yiğitliğin ve Sadakatin Adı: Bağçalı
Şiirin ilk dizelerinde Aşık Aydemir, seher vakti Cala’ya gelişini anlatırken, Çıldır Mahallesi’nde yalnız kalan Bağçalı’nın izlerini sürüyor:
“Seher seher böyün calıya gelif
Çıldır mahalında tekdi Bağçalı”
Burada, Bağçalı’nın yalnızlığı sadece fiziki bir hâl değil; onun halk içindeki özgün, kendine has duruşunun da bir işaretidir. Ardından gelen dizeler, onun ömrünü fedakârlıklarla geçirdiğini, zulme karşı direndiğini haber verir:
“Ömrünün yarısı galada geçif
Zalıma dağ düyün çekti Bağçalı”
Eline, Diline, Beline Sahip Olmuş Bir Adam
Aşık Aydemir’in dizelerinde Bağçalı sadece yiğit değil, aynı zamanda örnek bir halk adamıdır. Sözler, onun dürüstlüğüne, sözüne sadakatine ve adalet anlayışına dairdir:
“Şan şerefi yakışıfdı eline
Namı diyar her düvelde biline
Hakim iydi hem beline diline
Ar namus yolunda berkdi Bağçalı”
Burada “eline, diline, beline” sahip olma ilkesiyle ifade edilen Türk-İslam ahlakının özeti yapılır. Yiğitliğin yalnızca güçle değil; ahlaki duruşla da ilgili olduğunu işaret eder.
Mazlumun Umudu, Yetimin Dayanağı
Aşık Aydemir son kıtada, Bağçalı’yı halkın sinesine yerleştirir. O, düşkünlerin dayanağı, mazlumun dostudur:
“Mazlumun tutarı, namerde yağı
Yetimler anası, düşkün dayağı
Gönüllere sevgi ekdi Bağçalı”
Bu dizeler, bir halk kahramanını anlatmaktan öte, bir vicdanın ve toplumsal adaletin simgesini dile getirir. Yiğit Bağçalı, sadece fiziki değil, ahlaki gücüyle de yüceltilir.
Sözün Kaynağı: Halkın Hafızası
Aşık Aydemir’in bu kıymetli dizeleri, yine halkın bir başka sesi olan Aşık Ömer Dumanoğlu tarafından kayda alınmıştır. Bu durum, sözlü halk edebiyatının bir kuşaktan diğerine nasıl aktarıldığını gösteren anlamlı bir örnektir. Her mısra, Anadolu’nun derinliğini, halkının özlemini ve değerlerini taşır.
Gönüllerde Yaşayan Bir İsim: Yiğit Bağçalı
Bu şiir, artık sadece Göldalı köyünün değil, tüm Kars’ın, Çıldır’ın ve Doğu Anadolu’nun belleğinde yer etmiş bir halk figürünü yeniden hatırlatıyor. Aşık Aydemir’in diliyle ölümsüzleşen Bağçalı, gönüllere ekilen sevgi ve adaletin yaşayan hatırasıdır.